Odpowiedź jest wielowątkowa, bywa skomplikowana, a co najważniejsze – zawsze powinna być udzielana indywidualnie – dla konkretnej osoby lub pary, na spotkaniu z lekarzem, który uzyskał wyniki zleconej wcześniej diagnostyki. Mimo to podejmujemy próbę odpowiedzi na pytanie: co powoduje niepłodność? Postaramy się przedstawić różne perspektywy w wygodnych, skrótowych punktach, gdzie zamieścimy linki do artykułów rozszerzających poszczególne wątki:
Niepłodność a bezpłodność – w czym tkwi różnica?
Niepłodność i bezpłodność to dwa często mylone pojęcia, których zakres na każdym kroku staramy się wyjaśniać. W skrócie niepłodność to stan gdy niemożność zapłodnienia jest odwracalna i z odpowiednim leczeniem para może doczekać się dziecka. Natomiast bezpłodność wiąże się z trwałym brakiem możliwość zajścia w ciążę pomimo długotrwałego starania o dziecko. W dalszej części artykułu przyjrzymy się najczęstszym przyczynom niepłodności kobiecej i męskiej.
Zdrowotne, hormonalne i genetyczne przyczyny niepłodności u kobiet – endometrioza, zespół policystycznych jajników, niedrożność jajowodów
Badania pokazują, że w przypadku 18-30% KOBIET problem z niepłodnością jest ściśle związany z zaburzeniami hormonalnymi, np. tarczycy czy hiperprolaktynemią, które prowadzą do komplikacji z owulacją – zaburzenia jajeczkowania. Jednak to dopiero początek długiej listy, na której znajdują się: endometrioza, zespół policystycznych jajników lub przedwczesne wygasanie czynności jajników, następnie wady rozwojowe narządu rodnego, nieprawidłowości genetyczne, zaburzenia immunologiczne oraz zrosty pooperacyjne, zmiany pozapalne, polipy czy mięśniaki macicy. Oprócz tego pojawiają się również mutacje genetyczne takie jak nieprawidłowa liczba chromosomów.
Nie tylko kobiecy problem – przyczyny niepłodności u mężczyzn, choroby jąder, niskie parametry nasienia
Natomiast do głównych przyczyn niepłodności MĘŻCZYZN można zaliczyć nieprawidłowe parametry nasienia, a wśród nich ilość plemników w mililitrze oraz ich ruchliwość, morfologię, żywotność, a także objętość nasienia. Następnie nieprawidłowości genetyczne lub wady rozwojowe. Schorzenia jąder i najądrzy czy urazy męskich narządów płciowych. Szacuje się, że ok. 30-40% mężczyzn mających problem z niepłodnością boryka się z żylakami powrózka nasiennego, które zaburzają cyrkulację krwi w jądrach. Do listy przyczyn należy również dopisać wytrysk wsteczny, zaburzenia seksualne, obecność przeciwciał przeciwplemnikowych oraz schorzenia endokrynologiczne, czyli zaburzenia hormonalne. U mężczyzn hormony odpowiadają również za proces spermatogenezy, czyli powstawania i dojrzewania plemników, dlatego wszelkie zaburzenia hormonalne mogą być przyczyną niepłodności.
Blokady psychologiczne
Stres i lęk związany z brakiem ciąży lub przebytym poronieniem wpływa negatywnie na stan psychiczny pacjentów. Bezpłodność bywa czasem wynikiem blokady umysłowej, często związanej z intensywnym stresem. Jeśli więc kobieta długo nie zachodzi w ciążę, ważne jest, aby rozważyć, czy w jej życiu i życiu jej partnera nie występują czynniki wywołujące stres lub mające znaczenie emocjonalne, mogące np. zaburzać regularne występowanie miesiączek.
Jak stres wpływa na płodność?
Gdy dochodzi do sytuacji stresowej, mózg daje sygnał do nadnerczy, które zaczynają wydzielanie adrenaliny i noradrenaliny. Dodatkowo przysadka mózgowa zaczyna wydzielać hormon adrenokortykotropowy, co prowadzi do wydzielania do krwioobiegu całej gamy innych hormonów, w tym hormonu stresu – kortyzolu. Organizm jest gotowy do wykonania ciężkiej pracy – tętno, oddech i serce przyspiesza, krew tłoczona jest do mięśni, czyli aktywowane są tylko te funkcje, które zwiększają szansę na przetrwanie. A jednocześnie spowalnia trawienie, a także układ odpornościowy i układ rozrodczy. Wątek rozszerzony w artykule „Czy stres blokuje płodność?”
Przyczyny niepłodności w otaczających nas substancjach
Okazuje się, że niebezpieczeństwo może czaić się dosłownie wszędzie. Zaczynając od farb i lakierów, które mogą zawierać eter glikolu, który jest szczególnie groźny dla spermy i również wpływa na przebieg cyklu menstruacyjnego kobiety. Następnie triclosan, który może zaburzać płodność kobiet i mężczyzn, a jest bardzo często stosowany do produkcji antybakteryjnych preparatów do mycia. Fluor – składnik większości past do zębów może obniżać kobiecą płodność. Natomiast detergenty do prania w nadmiernych ilościach mogą zaburzać cykle miesiączkowe. W kolejce nieprzyjaznych płodności substancji ustawiają się ftalany i parabeny, czyli konserwanty stosowane w kosmetykach oraz opakowaniach plastikowych, a nawet przy produkcji mebli. Natomiast „zabójcą” płodności określa się bisfenol A, który może znajdować się w aluminiowych opakowaniach (żywność w puszkach), plastikowych pojemnikach na żywność oraz w napojach.
Problemy z płodnością a chemizacja środowiska i pożywienia
Procesy produkcyjne w przemyśle chemicznym są źródłem emitowanych do atmosfery zanieczyszczeń: pyłu przemysłowego oraz substancji lotnych o różnej aktywności chemicznej. Wnikając przez drogi oddechowe, mogą być potencjalnie źródłem różnego rodzaju schorzeń. Według Światowej Organizacji Zdrowia około 80% metali ciężkich przenika do organizmu człowieka drogą pokarmową, reszta drogą oddechową. Sprzedawane w Polsce warzywa są coraz „bogatsze” w ołów, azotany, kadm i miedź. Aż 90% płodów rolnych z rejonu Górnego Śląska w ogóle nie powinno trafić do konsumpcji! A więcej informacji znajdą Państwo w artykule „Czy niepłodność to znak naszych czasów?”
Palenie papierosów
Zasadniczo, związek pomiędzy paleniem papierosów a płodnością jest oczywisty – toksyczny. Jednak, w praktyce okazuje się, że dla wielu osób to nie jest oczywista wiedza. W ankiecie przeprowadzonej w 2012 roku wśród Australijczyków w wieku 18 do 45 lat, którzy chcą mieć dziecko, ponad 40% uczestników nie było świadomych, że palenie i otyłość znacznie zmniejszają płodność. Więcej informacji TUTAJ
Niepłodność idiopatyczna
Teoretycznie, niepłodność powoduje jeden z wymienionych wyżej czynników lub połączenie kilku z nich. Jednak zdarzają się sytuacje, w których zupełnie zdrowe osoby, prowadzące higieniczny i mądry styl życia, z doskonałymi wynikami diagnostycznymi – nie mogą zajść w ciąże. Wtedy, przyczyna jest niewyjaśniona lub nieokreślona, a diagnoza brzmi: niepłodność idiopatyczna, o której więcej piszemy TUTAJ. Mimo to, dla każdej pary starającej się o potomstwo istnieje szansa na leczenie niepłodności – bez względu na przyczyny.
Leczenie niepłodności kobiet i mężczyzn
Nowoczesna medycyna rozrodu dostarcza rozwiązania, które pomagają w spełnieniu marzenia o dziecku, a więcej informacji odsłaniamy w artykule: “Jakie są metody leczenia niepłodności?”. Są to przede wszystkim inseminacja nasieniem dawcy czy in vitro.
Dla nas najważniejszy jest CZŁOWIEK
SCM Ovum – klinika leczenia niepłodności
