Różyczka to choroba zakaźna, na którą zapada się najczęściej w dzieciństwie, a wywołuje ją wirus z rodziny Togaviridae. Z reguły chorują dzieci w wieku 5-9 lat, zatem powiązanie tej choroby z niepłodnością może wydawać się dość dziwne. Jednak wbrew pozorom „różyczka a niepłodność” mogą być powiązane, ponieważ konsekwencje dziecięcych chorób czasem ujawniają się dopiero w dorosłości. Dlatego dzisiaj przybliżymy różyczkę w ogólnym ujęciu oraz sprawdzimy wynikające z niej implikacje, które są bardzo różne dla kobiet i mężczyzn. Jednak zacznijmy od wyjaśnienia.
Różyczka – co to za choroba?
To wysypkowa choroba wirusowa, w której okres „wylęgania się” wynosi ok. 2-3 tygodni – od momentu styczności z wirusem do wystąpienia pierwszych objawów choroby. Zakaźność różyczki to bezpośredni kontakt z osobą zarażoną lub materiałem zakaźnym np. drogą kropelkową. Natomiast objawy różyczki to powiększone węzły chłonne na szyi i karku, które najczęściej można zauważyć na dzień przed pojawieniem się wysypki, do tego gorączka, bóle mięśni, głowy, gardła, a nawet zapalenie spojówek. Choć nie u każdego chorego występuje wysypka, to z zasady objawia się drobnymi, różowymi plamko-krostkami – na twarzy i szyi, a następnie na tułowiu, rękach i nogach. Wysypka przy różyczce trwa zazwyczaj 2-3 dni i nie pozostawia blizn ani przebarwień (w przeciwieństwie do odry, która w pierwszej fazie może przypominać różyczkę, jednak w kolejnej może pozostawić trwałe ślady na skórze). Ciekawostką jest to, że zachorowanie na różyczkę w dzieciństwie uodparnia na tę chorobę na resztę życia. A może zostać trwale wyeliminowana za pośrednictwem szczepień, co jest niezwykle ważną wiadomością i dlatego w dalszej części artykułu nawiązujemy do tego wątku.
Różyczka a szczepienia.
Szczepienia przeciw różyczce wprowadzono w 1988 roku i stosowano je wyłącznie u dziewczynek (ze względu na ryzyko, które przedstawimy w dalszej części artykułu). Była to jedna dawka podawana w wieku 13 lat. Dopiero w roku 2004 zostały wprowadzone obowiązkowe – skojarzone szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce – i stosowane dla wszystkich dzieci, bez względu na płeć. Dzisiaj, od 2005 roku, obowiązują dwie dawki szczepionki dla wszystkich dzieci w 12-13 miesiącu życia oraz w 10 roku życia. Zatem teoretycznie różyczka została wyeliminowana, a jednak pojawia się nie tylko u dzieci, ale także… u dorosłych mężczyzn, co prawdopodobnie jest spuścizną po latach braku obowiązkowych szczepień przeciwko różyczce dla chłopców.
Różyczka a niepłodność u mężczyzn.
U dojrzałych mężczyzn chorujących na różyczkę pojawiał się ból jąder, co budziło podejrzenie związku między różyczką a niepłodnością mężczyzn. W pewnym sensie przypuszczenia zostały potwierdzone przez Państwową Inspekcję Sanitarną – Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób podaje, że jednym z powikłań różyczki jest zapalenie jąder, co może się przyczynić do niepłodności u mężczyzn. Jednakże lekarze zgodnie twierdzą, że wspomniane zapalenie jest bardzo rzadkim powikłaniem różyczki i z zasady wynika z nieprawidłowego leczenia. Natomiast dalsze analizy lekarzy i badaczy nie potwierdzają jednoznacznie negatywnego wpływu tej choroby na niepłodność. Różyczka, która przebiega łagodnie u mężczyzn i jest prawidłowo leczona, nie wpływa na ilość i jakość plemników.
Różyczka – kiedy stanowi ryzyko dla kobiet?
Tytułowa choroba jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ponieważ może powodować poważne wady rozwojowe u płodu. W tym miejscu należy wspomnieć (czego zabrakło w opisie ogólnym pierwszego akapitu), że w przypadku różyczki można mówić o dwóch rodzajach choroby:
- różyczka nabyta
- różyczka wrodzona
Różyczka nabyta
Różyczka nabyta to przechorowanie tej choroby w dzieciństwie lub dorosłości. Jest to typowa choroba wieku dziecięcego, która jednak nie jest bardzo groźna dla dziecka, a czasem przechodzi nawet bezobjawowo. Najczęściej pojawiająca się wysypka i obrzęk ustępują samoczynnie. W przypadku osób dorosłych i dzieci w okresie dojrzewania różyczka może mieć nieco większe objawy i czasami konieczne może być podanie leków przeciwgorączkowych. Jest ona szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, o czym piszemy w kolejnym akapicie.
Różyczka a ciąża – zespół różyczki wrodzonej
Drugi typ, czyli różyczka wrodzona dotyczy zakażenia płodu przez wirus, którym zaraziła się matka w ciąży. Jeśli do zakażenia dojdzie w pierwszych tygodniach życia płodowego, noworodek z wrodzonym zakażeniem różyczkowym jest narażony na szereg poważnych dla zdrowia powikłań, takich jak:
– zaburzenia neurologiczne,
– małogłowie,
– głuchota,
– wady układu sercowo-naczyniowego,
– wady wzroku, takie jak zaćma, uszkodzenia siatkówki, jaskra,
– upośledzenie umysłowe.
Zdarzają się sytuacje, gdy dodatkowe powikłania pojawiają się w późniejszym okresie życia dziecka – po ok. 2-4 latach w postaci: zaburzenia zachowania, niedoboru hormonu wzrostu, cukrzycy, zapalenia tarczycy.
Ciekawostka: Szacuje się, że ryzyko urodzenia dziecka z zespołem różyczki wrodzonej wynosi 90%, gdy matka została zarażona wirusem. Jednak nie zawsze zachorowanie na różyczkę oznacza, że musi dojść do zakażenia wewnątrzmacicznego. Dlatego, zawsze niezwłocznie należy udać się do lekarza, gdy u kobiety w ciąży wystąpią jakiekolwiek objawy zbliżone do różyczki. Diagnoza oraz prawidłowe leczenie mogą chronić płód przed przykrymi konsekwencjami.
Różyczka a niepłodność – podsumowanie.
Nie udowodniono bezpośredniego wpływu zachorowania na różyczkę na płodność, jednak nieprawidłowe leczenie może mieć negatywne skutki:
– dla mężczyzn w postaci zapalenia jąder, a w następstwie problemy z płodnością
– u kobiet w ciąży – ryzyko zakażenia płodu, co może wywołać wady rozwojowe.
W każdej chwili można do nas zadzwonić
i umówić wizytę z wybranym lekarzem >>> kontakt
Dla nas najważniejszy jest CZŁOWIEK
SCM OVUM Lublin – klinika leczenia niepłodności dla przyszłych Rodziców
